Od rodziny do rynku? Dylematy finansowania opieki nad osobami niepełnosprawnymi jako element koncepcji kosztów niepełnosprawności.

Cel naukowy projektu
Podstawowym ograniczeniem w konstruowaniu uniwersalnego modelu finansów publicznych jest konieczność uwzględniania warunków jakie narzuca systemowi finansowemu otoczenie. Jednym z nich jest konstytucyjne zagwarantowanie osobom niepełnosprawnym szczególnych praw zabezpieczenia społecznego. Celem naukowym projektu jest wypracowania spójnego teoretycznego modelu finansowania odpłatności za opiekę nad osobami niepełnosprawnymi, szczególnie w warunkach zmian struktur społecznych oraz ograniczoności zasobów. Równocześnie badania te uwieńczą kilkuletnie prace Wnioskodawcy nad autorską teorią kosztów niepełnosprawności, systematyzującą wydatki na finansowanie polityki integracji osób niepełnosprawnych i postulującą konieczność przejrzystości i koncentracji.
Problematyka odpłatności za opiekę nad osobami niepełnosprawnymi, ze względu na swą złożoność, jest tematem trudnym badawczo i stąd podejmowanym rzadko. Równocześnie stanowi ona istotny obszar realizacji polityki społecznej państwa, systemowo ukształtowany w innym reżimie politycznym. Wypracowanie modelu finansowania opieki jako elementu teorii kosztów niepełnosprawności wprowadzi do rozważań teoretycznych wpływu tychże kosztów na zmiany w paradygmacie modelu państwa opiekuńczego i określenie, w jakim stopniu koszty niepełnosprawności determinują przyszłe wydatki publiczne.

Wpływ spodziewanych rezultatów na rozwój nauki
Niepełnosprawność, pomimo silnego rozwoju praw antydyskryminacyjnych i zmiany postrzegania osób niepełnosprawnych, jest nadal jednym z głównych czynników ubóstwa, a co za tym idzie stygmatyzacji i wykluczenia. Jest on tym silniejszy, że dotyka zarówno bezpośrednio osobę niepełnosprawną, jak i pośrednio osoby jej bliskie i, według założeń systemów społecznych odpowiedzialne za niesienie pomocy osobie niepełnosprawnej. Osoby bliskie, często rodzice czy współmałżonkowie zmuszeni są często do porzucenia aktywności zawodowej i pełnego uzależnienia od systemu publicznych usług opiekuńczych. Wraz ze zmianą modelu ekonomiczno-gospodarczego następuje jednak coraz silniej zarówno zjawisko utowarowienia opieki, która bez względu na źródło finansowania (środki publiczne czy prywatne) kupowana jest na konkurencyjnym rynku.
Projekt ma zasadnicze znaczenie dla zrozumienia problemów i zasad finansowania systemu, kształtowania się sposobów finansowania opieki nad osobami niepełnosprawnymi i przyczyny odchyleń od sytuacji modelowej, przy czym przeprowadzona zostanie dyskusja nad celem tego modelu, gdyż w praktyce jedyna determinantą wydają się bieżące możliwości finansowe i przetargi polityczne. Stworzone w trakcie badań opracowania prezentować będą nową wiedzę ujętą w odmienny od dotychczasowego, nowatorski, choć czasami kontrowersyjny, sposób.
Badania nad zagadnieniami dotyczącymi finansowania polityki integracji osób niepełnosprawnych mają stosunkowo krótka historię. W ocenie wnioskodawcy istnieje już jednak na tyle dobre instrumentarium, że można podjąć próbę, zarówno stworzenia modelowego systemu finansowania opieki jak i wpisywania problematyki finansowania polityki integracji w teorię finansów publicznych.
W związku z obowiązkami rodzinnymi wynikającymi z urodzenia dziecka, w ostatnich 3 latach wnioskodawca był zmuszony ograniczyć swoja aktywność badawczą. Jednak przez cały czas prowadzone były studia literaturowe i badania, a także konsultacje w zakresie interesującego wnioskodawcę problemu finansowania polityki integracji osób niepełnosprawnych. Stąd też projekt ten, w związku do powrotu do aktywności zawodowej, jak i zmianami w strategii finansowania szkolnictwa wyższego, ma pozwolić na dokończenie badań w zakresie kosztów niepełnosprawności nad ostatnim z obszarów jakim jest finansowanie opieki nad osobami niepełnosprawnymi. Duży nacisk położono na jakość badań, stąd w projekcie przewidziano większość publikacji w języku angielskim, wyjazdy studyjne krajowe i zagraniczne oraz wynagrodzenie pozwalające się skupić wnioskodawcy na realizacji projektu.
Zakładane efekty projektu to m.in.: dwa raporty analityczne w języku angielskim, monografia „Koszty niepełnosprawności – studium problemu", strona internetowa projektu, min. 3 artykuły w j. angielskim złożone do czasopism międzynarodowych, min. 6 artykułów w j. polskim złożonych do czasopism krajowych, min. 3 artykuły zgłoszone na konferencje zagraniczne, min. 3 artykułów zgłoszone na konferencje krajowe. Wnioskodawca ma nadzieję, że dzięki realizacji projektu umocnione zostaną dotychczasowe i nawiązane nowe kontakty naukowe umożliwiające tworzenie w przyszłości konsorcjów naukowych i realizacje projektów o większym zasięgu. Celem długofalowym byłoby utworzenie w jednostce macierzystej wnioskodawcy Centrum Ekonomii Niepełnosprawności.